Uzmanlar: Kürdistan’ın bağımsızlığı yola çıktı"

Kürdistan Bölgesi’nin referandum kararı, özellikle komşu ülkelerce yakından takip ediliyor.

Türkiye, İran ve Irak farklı nedenlerle aynı tavrı gösterdi. Türkiye referandum kararını olumsuz görüyor. Ancak siyasi uzmanlar ve yorumcular, olumsuz tavrın bir etkide bulunmayacağını belirterek, mesele sakin karşılanması gerektiği görüşünde.

Kürdistan Bölgesi’nin bağımsızlık referandumu kararı dünyada büyük yankı buldu. Komşu ülkeler de bu konuda tavırlarını belirlemeye başladı.

Büyük güçler, kararda bir problem görmeseler de Kürtlerin komşuları olaya şüpheyle yaklaşıyor. Türkiye Dışişleri Bakanlığı, kararı ‘büyük bir hata’ olarak değerlendirdi. Türk uzmanlar, Kürdistan’ın bağımsızlığını bölgedeki değişime bağlıyor ve istikrarın en önemli madde olduğunu belirtiyorlar.

Rûdaw’a konuşan İstanbul Bilgi Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü Öğretim Üyesi ve Uluslararası Siyasal Bilgiler Derneği Başkanı Prof. İlter Turan, şunları söyledi:

“Türkiye bu bölgenin bağımsızlığını, bölgedeki sınırların değişmesinin başlangıcı olmasından endişeleniyor. Ancak Türkiye, başka bir devletin içişlerine dahil olamaz. Türkiye, referandumda taraf olmayacaktır.

Referandumda eğer Irak ikna edilemezse, devletlerarası hukukta çok büyük bir anlam taşımaz. Ancak her şey uluslararası prosedüre uygun olursa, istikrarlı bir komşu herkesin çıkarına olur.’’

Uzmanlar, Kürdistan Bölgesi ile ekonomik ve enerji alanlarında güçlü bir ilişki içerisinde olduğu Türkiye’nin açıklamasını ‘üsulen yapılmış’ bir açıklama olarak yorumluyor. Ancak Kerkük için dikkat çeken uzmanlar, bu konunun Türkiye hükümetine karşı içte bir toplumsal baskı aracı olarak kullanılabileceğine dikkat çekiyor. Yine de istikrarsız bir Irak’tansa, bağımsız ve istikrarlı bir Kürdistan’ın Türkiye’nin çıkarına daha uygun olacağı belirtiliyor.

Araştırmacı - yazar Mete Çubukçu, şunları belirtiyor:

“Dışişleri Bakanlığı’nın açıklamasında zamanın uygun olmadığına dair bir memnuniyetsizlik var. Musul operasyonunun devam ettiği ve bölgede huzur ile istikrar tam sağlanmamışken, bağımsızlık konusunun erken bir karar olduğu değerlendiriliyor. 

Ben birçok kere Irak Kürdistan’ına gidip geliyorum. Oranın bağımsızlık talebini biliyorum ve saygı duyuyorum. Bana sorarsanız, geleceği belirsiz ve istikrarsız  bir Irak’tansa, huzurlu ve istikrarlı bağımsız bir Kürdistan’ın Türkiye’ye komşu olması daha hayırlıdır. Her ne olursa olsun önemli bir karardır.’’

Eski milletvekili ve siyasi yorumcu Ufuk Uras ise şöyle konuştu:

“Bana göre, Kürdistan’ın referandum kararı hayırlı bir adım ve sonucu şimdiden belli. Elbette ülkelerin toprak bütünlüğü önemli. Ancak ortada tek parça bir Irak zaten yok. Kürdistan’ın bağımsızlığı, Türkiye için bir risk teşkil etmiyor. Nasıl ki Lozan Anlaşması sonrası Türkiye, herkesin halkın kararına saygılı olmasından bahsettiyse, şimdi de Kürdistan için aynı şekilde yaklaşmalı.’’

Uluslararası ilişkiler uzmanları ve stratejik araştırma merkezlerinin yetkilileri, Kürdistan’ın bağımsızlığının yola çıktığını ve önünün kesilemeyeceğini belirtiyor. Ancak komşu ülkeler tarafından desteklenen milis gruplar, özellikle Şii Haşdi Şabi güçleri büyük bir tehlike olarak değerlendiriliyor. Uzmanlar, komşu devletlerin meseleye sakin ve diyaloga açık bir tavır göstermesi gerektiği görüşünü paylaşıyor.