IŞİD, Irak ve Suriye'de yeniden canlanıyor: Bu kez farklı taktiklerle
Irak ve ABD ordusunda görev yapan subaylardan aktarılan bilgilere göre ABD destekli güçlerin DEAŞ’ı Suriye'deki son kalesinden çıkarmasından beş ay sonra örgüt halen yeni birlikler toplamaya çalışıyor. Örgüt, Irak ve Suriye’de gerilla taktiğiyle saldırılar düzenliyor, finansal ağlarını yeniden kuruyor ve müttefiklerinin kontrolündeki kamplarda örgüte yeni katılanları eğitiyor.
ABD Başkanı Donald Trump bu yıl içerisinde, DEAŞ’ı tamamen yenilgiye uğrattığını açıklamasına rağmen bölgedeki askeri yetkililer durumu farklı görüyor.
ABD Genel Müfettişliği’nin son olarak hazırladığı raporda Trump’ın talimatı doğrultusunda Suriye’deki mevcut 2 bin Amerikan askerinin yarısından daha aza çekilmesi durumunda ABD ordusunun DEAŞ ile savaşan Suriye Demokratik Güçleri’ne yönelik desteği geri çekmek zorunda kalacağı uyarısında bulunuldu. Böyle bir durumda ise ABD ve uluslararası güçlerin örgütü sadece kentsel alanlardan uzak tutma imkânına sahip olabileceği belirtiliyor.
DEAŞ’ın daha önce kontrol ettiği toprakları yeniden geri alabileceği yönünde ciddi bir endişe olmasa da bir zamanlar İngiltere büyüklüğünde bir alanı ve 12 milyon insanın hayatını kontrol eden “hilafet” Suriye ve Irak’ta 18 bin savaşçıyı hareket geçirdi. Bu uyuyan hücreler, güvenlik güçlerine ve topluluk liderlerine karşı keskin nişancı saldırıları, kaçırma ve suikast eylemleri gerçekleştirdi.
DEAŞ halen Suriye ve Irak’ta gizlediği veya bölge ülkelere kaçırdığı 400 milyon dolardan faydalanma imkânına sahip. Ayrıca kenevir ve balık yetiştiriciliği, araç ticareti gibi bazı işletmelere yatırım yaptıkları da düşünülüyor.
DEAŞ, geçen birkaç ay içinde Suriye’nin kuzeydoğusunda giderek genişleyen kampa (El Hol) ulaşmayı başardı. Ancak örgütün, kampta DEAŞ’lı ailelerin de aralarında olduğu 70 bin kişiye nasıl bir formül uygulanacağı konusunda planı yoktu. Amerikalı istihbarat yetkilileri, Suriyeli Kürt müttefikleri tarafından çok az yardım veya güvenlikle yönetilen El Hol Kampı’nın DEAŞ ideolojisinin yatağı ve gelecekteki teröristler için büyük bir üreme alanı haline geldiği görüşünde. ABD destekli Suriyeli Kürt güçleri, birbirinden ayrı ve geçici cezaevlerinde 2 bini yabancı uyruklu 10 binden fazla DEAŞ savaşçısını gözaltında tutuyor.
El Hol ile ilgili olarak ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Dışişleri Bakanlığı ve Uluslararası Kalkınma Ajansı için hazırlanan raporda ifadelerine yer verilen ABD Genel Müfettiş, “Suriyeli Kürtlerin kampta asgari güvenlikten fazlasını sağlayamaması, ideolojinin (DEAŞ) yayılmasını sağladı” dedi. ABD Merkez Kuvvetler Komutanlığı’nın (CENTCOM) raporu hazırlayanlara verdiği bilgide, DEAŞ’ın, güvenliğin olmayışından yararlanarak yeni üyelerin katılımını sağladığı ve savaş alanını terk eden eski üyelerini de yeniden geri aldığı bildirildi.
BM tarafından yapılan yeni değerlendirmede de benzer sonuçlar dile getiriliyor. Zira BM raporuna göre El Hol’de yaşayanlara yönelik uygun bir formül geliştirilmezse bunların tehdit oluşturabileceğine dikkat çekiliyor.
Irak, ABD ve diğer Batılı istihbarat ve askeri yetkilileri tarafından aktarılan ve ABD hükümeti ile Birleşmiş Milletler’in yeni değerlendirmelerinde belgelenen bu bilgiler, DEAŞ’ın bu kez sadece Irak ve Suriye’de değil, Afrika’nın batısından Sina’ya dek uzanan bölgelerde yeniden canlandığına işaret ediyor. Söz konusu canlanma, Trump yönetiminin Suriye’deki ABD birliklerini çekip Ortadoğu’daki odağını İran ile ufukta işaretleri görünen bir çatışmaya kaydırdığı için ABD ve müttefiklerinin çıkarları üzerinde tehdit oluşturuyor.
DEAŞ’ın yeniden canlandığına işaret eden en önemli göstergelerden biri de ABD uçaklarının son aylarda Irak ve Suriye’de kullandığı mühimmat sayısı. Hava Kuvvetleri verilerine göre ABD savaş uçakları, haziran ayında bir önceki aya kıyasla iki kattan fazla, yani 135 bomba ve füze kullandı.
Bölgedeki savunma yetkilileri, DEAŞ’ın şu anda çoğunlukla kırsal bölgede yerleşik olduğunu, bu bölgelerde bir düzine savaşçıdan oluşan küçük grupların savaştığını ve Irak ile Suriye arasında sızmalarını kolaylaştıran sınırdan faydalandıklarını söylüyor.
DEAŞ’ın geçmişte aktif olduğu Irak’ın kuzey ve batı şehirlerinde tehdit algısı hiçbir zaman kaybolmadı. Zira saldırılar azalsa da hiç durmadı. Irak güvenlik güçlerinin aktardığı verilere göre sadece bu yılın ilk 6 ayında, Ninova, Selahaddin, Kerkük, Diyala ve Anbar’da 139 saldırı düzenlendi, çoğu sivil 274 kişi öldü. Ölenler arasında Irak güvenlik güçleri ve Haşdi Şabi unsurlarının da olduğu belirtiliyor.
BM Güvenlik Konseyi Terörle Mücadele Komitesi'nin temmuz ayında yayınladığı rapora göre DEAŞ liderleri, yenilgiye uğramalarına rağmen “Irak ve Suriye’de kaçınılmaz çarpışmaya hazırlık çerçevesinde uyum sağlayarak konumunu güçlendirmeye” çalışıyor.
ABD Genel Müfettişliği’nin hazırladığı ve DEAŞ’ın nisan-haziran faaliyetlerinin değerlendirildiği yeni raporda örgütün “Suriye’de yeniden canlandığı ve Irak’ta silahlı yeteneklerini güçlendirdiği” sonucuna varılıyor.
Tüm bu bilgilere ve raporlara rağmen Başkan Trump, DEAŞ'ın ölümcül bir güç olduğu konusunda kendi ülkesindeki istihbarat ve terörle mücadele yetkililerinin tekrarladığı uyarılarla çelişen bir biçimde örgütü tamamen mağlup etmek için halen kendisine kredi tanınmasını istiyor.
Trump geçen ay yaptığı açıklamada, “Halifeliğe karşı harika bir iş çıkardık. Halifeliğin topraklarının yüzde 100'ünü geri aldık ve hızla Suriye'den çıkıyoruz. Böylece kendi sorunlarıyla kendileri ilgilenecekler. Biz 7 bin mil uzaktayız” demişti.
Irak'ta 5 bin 200 ve Suriye'de neredeyse binin altında olan Amerikan askerlerinin varlığına rağmen ABD ordusunun her iki ülkedeki rolü çok fazla değişmedi. Yetkililer, DEAŞ yönetiminde kırılmalar olsa da örgütün oldukça donanımlı olduğuna işaret ediyor. Soufan Merkezi'nde kıdemli araştırmacı Colin P. Clarke duruma dair yaptığı değerlendirmede “ABD’nin Suriye’den çekilmesi, DEAŞ’ın daha önce denetimindeki bölgelere dönmesi ve oradaki yerleşim birimlerinde kontrolü ele alması için gerekli şartları hazırlayacaktır” ifadelerini kullandı.
