Kürdistan'ın Efesi Zerzevan Kalesi ilgi odağı oldu
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinde bulunan Zerzevan Kalesi’nde yürütülen arkeolojik kazılar sonucu keşfedilen Mithras tapınağı, şimdiden turistlerin ilgi odağı oldu. Son 1 ayda 20’binden fazla turistin ziyaret ettiği Romalı Hristiyanların ilk Kilisesi olduğu belirtilen Mithras tapınağı, aynı zamanda tarihe ışık tutacak gizeme de sahip.
Roma'nın doğu sınırındaki ilk tapınağı
Dicle Üniversitesi (DÜ) Arkeoloji Bölümü öğretim üyesi Yard. Doç. Dr. Aytaç Coşkun’un başında olduğu kazı ekibi çalışmalarını sürdürüyor. Coşkun’un aktardığı bilgiye göre Roma İmparatorluğu döneminde askeri üs olarak kullanılan Zerzevan Kalesi’ndeki kazılarda bulunan yeraltı kilisesi, Roma’da çok tanrılı dinden Hristiyanlığa geçildikten sonra tespit edilen ilk ibadethane olma özelliğini taşıyor. Coşkun, “Mithras, tarih boyunca gizemini korumuş ve sırlarını ancak mensupları ile paylaşmıştır. Mithras, Güneş Tanrısı ve aynı zamanda evreni kontrol ettiğine inanılan Tanrı. Öğretileri gizli bir dindir Mithras. Genelde asker ve tüccarlar bu dine mensuplar, herkes bu dine kolay kolay kabul edilemiyor. Mithras’a kabul edilmek için öncelikle 12 eziyeti çekmek lazım. Sonra da 7 aşamadan geçmek gerekir” dedi.
Tarihe ışık tutacak
Kültür ve Turizm Bakanlığı, Diyarbakır Müzesi, Diyarbakır Valiliği, Çınar Kaymakamlığı ve Dicle Üniversitesinin katkılarıyla 2014 yılında kalede arkeolojik kazılar başladı. Zerzevan Kalesi, 57 bin metrekare üzerine kurulu, üzerinde 15 metre yüksekliğinde ve bin 200 metre uzunluğunda sur kalıntısı, 21 metre yüksekliğinde gözetleme ve savunma kulesi, kilise, yönetim binası, konutlar, tahıl ve silah depoları, yeraltı ibadethanesi, sığınaklar, kaya mezarları, su kanalları ile 54 su sarnıcını kendinde barındırmasıyla tarihe ışık tutuyor.
Büyük mücadelelere sahne olmuş
Diyarbakır’ın Çınar ilçesinin 13 km doğusunda yer alan Diyarbakır-Mardin karayolunun yanı başındaki Zerzevan Kalesi, 124 metre yükseklikteki kayalık bir tepenin üzerine kurulmuş.
Tarihteki adlarıyla Amida ile Dara arasında stratejik bir noktada yer alan kale, yerleşim konumu itibariyle bütün vadiye hakim. Antik ticaret yolu üzerinde geniş bir alanı kontrol altında tutan ve stratejik bir Roma sınır garnizonu olan Zerzevan kalesi, aynı zamanda Roma-Sasani arasındaki büyük mücadelelere de sahne oldu.
Bölge turizmini kalkındıracak keşif
Kale, İslam orduları tarafından M.S. 639'daki bölgenin fethine kadar yerleşim yeri olarak kullanıldı ve önemini sürdürdü. Zerzevan Kalesi'nde yapılacak uzun süreli kazı çalışmalarıyla bölgenin Roma dönemine ışık tutulacak. Mithras tapınağının bulunmasından sonra Zerzevan Kalesi’ni, son bir ayda yerli ve yabancı 20 binden fazla turist ziyaret etti. Bu yönüyle Diyarbakır ve bölge turizmine katkı sağlaması amaçlanıyor.
Kürdistan'ın efesi: Zerzevan Kalesi
Zerzevan Kalesi için “Doğu’nun Efes’i” tabirini kullan kazı başkanı Dr. Aytaç Coşkun, çalışmaların tamamlanmasıyla bölgenin en çok uğranılan turizm merkezlerinden biri olacağını söyledi. Devlet kurumlarının kendilerine yardımcı olduğunu belirten Coşkun, iş dünyasının da daha fazla destek çıkmaları çağrısında bulunarak sponsor bir firmanın olması durumunda 30-40 yıl sürmesi beklenen kazının daha kısa sürede tamamlanacağını ifade etti.
